تواضع در اوج عزت: شرح فراز چهارم دعای مکارم‌الاخلاق صحیفه سجادیه «در جهانی که عزت، مقام، و شهرت، آرزوی بسیاری شده، امامی از نسل نور، دعایی زمزمه می‌کند که ما را به درونمان بازمی‌گرداند... دعایی که می‌گوید: هرگاه در چشم مردم بلند شدی، در دل خودت کوچک شو. هرگاه عزت ظاهری یافتی، ذلت باطنی را فراموش نکن. این سخن، از زبان امام سجاد علیه‌السلام است؛ از دل صحیفه‌ای که نه‌تنها کتاب دعاست، بلکه نقشه‌ی راهی برای تربیت نفس، اصلاح جامعه، و رسیدن به حقیقت. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ لَا تَرْفَعْنِي فِي النَّاسِ دَرَجَةً إِلَّا حَطَطْتَنِي عِنْدَ نَفْسِي مِثْلَهَا، وَ لَا تُحْدِثْ لِي عِزّاً ظَاهِراً إِلَّا أَحْدَثْتَ لِي ذِلَّةً بَاطِنَةً عِنْدَ نَفْسِي بِقَدَرِهَا. «خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست، و درجه و مرتبه‌ مرا نزد مردم بلند مکن، مگر آن‌که به همان اندازه نزد خودم پَست گردانی؛ و عزّت آشکاری برایم ایجاد مکن، مگر آن‌که به همان اندازه، خواری باطنی برایم ایجاد کنی.» شرح این فراز دعای امام سجاد علیه‌السلام امام سجاد علیه‌السلام از خداوند می‌خواهد که اگر در میان مردم، مقام و عزتی به او عطا شد، در همان اندازه، در درون خود احساس کوچکی و فروتنی کند. این دعا، نه برای فرار از عزت، بلکه برای حفظ تعادل است؛ تعادلی میان ظاهر و باطن، میان شهرت و حقیقت، میان مقام و بندگی. امام می‌خواهد که هر عزت اجتماعی، با ذلت عرفانی همراه باشد؛ تا نفس، مغرور نشود و دل، از یاد خدا غافل نگردد. تحلیل شخصیت و سلوک فردی در این دعا، امام الگویی از انسان کامل را به ما نشان می‌دهد: کسی که در اوج عزت، خاشع است؛ در میان مردم، بزرگ دیده می‌شود، اما در پیش خدا، بنده‌ای کوچک و نیازمند باقی می‌ماند. این سلوک، تمرینی است برای تربیت نفس؛ برای آن‌که انسان، در برابر تمجید و مقام، دچار خودبینی نشود. تواضع در اینجا، ضعف نیست؛ بلکه قدرتی است که از شناخت جایگاه حقیقی انسان در برابر خداوند سرچشمه می‌گیرد. تحلیل اجتماعی و اخلاقی این فراز، فقط یک دعا نیست؛ یک منش اجتماعی است. امام به ما می‌آموزد که عزت در نگاه مردم، معیار حقیقی نیست. در روابط اجتماعی، هرگاه تمجید شدی، به ضعف‌هایت فکر کن؛ هرگاه مقام گرفتی، به بندگی‌ات نزد خداوند بیندیش. این نگاه، جامعه را از رقابت‌های

دعای مکارم الاخلاق,تواضع قلبی,سلوک سجادی,صحیفه سجادیه,امام سجاد ع