حکمت 437 نهج البلاغه: وصف مالک اشتر متن حکمت: وَ قَالَ (عليه السلام) وَ قَدْ جَاءَهُ نَعْيُ الْأَشْتَرِ رَحِمَهُ اللَّهُ: مَالِكٌ، وَ مَا مَالِكٌ! وَ اللَّهِ لَوْ كَانَ جَبَلًا لَكَانَ فِنْداً، وَ لَوْ كَانَ حَجَراً لَكَانَ صَلْداً؛ لَا يَرْتَقِيهِ الْحَافِرُ، وَ لَا يُوفِي عَلَيْهِ الطَّائِرُ. قال الرضي و الفند المنفرد من الجبال. ترجمه حکمت: هنگامى كه خبر مرگ مالك اشتر، رحمه الله، به او رسيد، فرمود: مالك، مالك چه بود! به خدا سوگند، اگر كوه مى بود، كوهى بى همتا و سرافراز بود و اگر صخره اى بود، صخره اى سخت بود كه سم هيچ ستورى آن را نمى سود و هيچ پرنده اى به اوجش نتوانست پريد. سید رضى گويد: «فند» كوه هاى منفرد و جدا از ديگر كوهها را گويند. شرح حکمت: در این ویدئو به یکی از پرشورترین و احساسی‌ترین سخنان امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام می‌پردازیم؛ حکمت ۴۳۷ نهج‌البلاغه، جایی که حضرت در سوگ یار باوفای خود، مالک اشتر، چنین فرمود: «مَالِكٌ، وَ مَا مَالِكٌ! وَ اللَّهِ لَوْ كَانَ جَبَلًا لَكَانَ فِنْداً، وَ لَوْ كَانَ حَجَراً لَكَانَ صَلْداً؛ لَا يَرْتَقِيهِ الْحَافِرُ، وَ لَا يُوفِي عَلَيْهِ الطَّائِرُ.» ترجمه: «مالك، مالك چه بود! به خدا سوگند، اگر كوه مى‌بود، كوهى بى‌مانند و استوار بود؛ و اگر سنگ مى‌بود، صخره‌ای سخت بود كه هيچ سُمى آن را نمی‌سود و هيچ پرنده‌ای بر فرازش نمی‌پريد.» این جمله، از زیباترین توصیف‌های تاریخ درباره وفاداری، شجاعت و ایمان است. امام علی علیه‌السلام در حالی که خبر شهادت مالک اشتر را شنید، با چنین سخنانی او را ستود. جمله‌ای که نشان از اندوه عمیق و در عین حال افتخار حضرت نسبت به یار راستینش دارد. مالک اشتر از یاران خاص، فرماندهان شجاع و سیاستمداران مؤمن در دوران امام علی علیه‌السلام بود. او در تمام سختی‌ها، در کنار امام ماند و تا آخرین لحظه از حق دفاع کرد. مرگ او، نه‌تنها برای امام، بلکه برای تاریخ، ضایعه‌ای بزرگ بود. نکات عمیق این حکمت: امام علی علیه‌السلام شخصیت مالک را با کوه و صخره مقایسه می‌کند؛ نمادی از استقامت، صلابت و پایداری در ایمان. «فِند» به معنای کوهی است که تنها و مستقل است؛ اشاره به یگانگی و عظمت شخصیت مالک در میان مردم. این سخن، در عین حزن، بیانگر ارزش وفاداری در راه حق است.

نهج البلاغه,شرح نهج البلاغه,حکمت‌های نهج البلاغه,نجف اشرف,حجت الاسلام رضا جلیلی نرگسی